Regülatör Çeşitleri ve Fiyatları

Teknik araçların önemli bir kısmı çalışmak ve işlevlerini yerine getirmek için elektriğe gereksinim duymaktadır. Ancak her teknik aletin çalışmak için ihtiyaç duyduğu elektrik miktarı farklıdır. Bu araçların gereğinden fazla elektrik akımına maruz kalmaları zarar görmelerine, yetersiz elektrik ile çalıştırılmak istenmeleri de tam performans sağlamamalarına ya da hiç çalışmamalarına neden olmaktadır. Özellikle yüksek akım, elektrik ile çalışan cihazlar için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu durum, cihazın zarar görmesinin ya da yanmasının yanı sıra bulunduğu alanda yangın çıkmasına ve daha farklı kazaların yaşanmasına yol açma potansiyeline sahiptir. Bu yüzden de elektrik akımının düzenli ayarlanması gereklidir. Bu sorunun üstesinden gelmek ve elektrikli araçlar için uygun akımı sağlamak amacıyla regülatörlerden yararlanılmaktadır. Elektrik akımının düzensiz olduğu alanlarda kullanılan regülatörler; güçlü akımın makineye uygun güce indirgenmesine ve güçsüz akımların da istenilen düzeye yükseltilmesine olanak tanımaktadır.

Regülatör ürünlerinden istenilen verimin alınabilmesi adına, regülatör seçiminde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar mevcuttur. Öncelikle regülatörlerin monofaze mi yoksa trifaze mi olacağının belirlenmesi gereklidir. Trifaze regülatörler, sanayi elektriği olarak da adlandırılan ve 380 Volt değerine ulaşabilen cihazların kullanıldığı sistemleri ifade etmektedir. Bu tür regülatörlerin evlerde ya da küçük işyerlerinde kullanılması, maliyetlerin yükselmesi anlamına gelmektedir. Monofaze regülatörler ise 220 Volt değerini aşmayan cihazların yer aldığı sistemler için uygundur. Ayrıca regülatör çeşidinin doğru seçilmesi de önem arz etmektedir. Hassas cihazların kullanıldığı tesislerde ya da işyerlerinde regülasyon işleminin milisaniye bazında yapılması gereklidir. Aksi halde bu cihazların anlık bir değişimden bile büyük zarar görebilmeleri söz konusudur. Ancak bu kadar kısa sürede regülasyon işlemini tamamlayabilen regülatörlerin maliyetleri de fazladır. Regülatörde marka seçimi de dikkate alınması gereken hususlar arasındadır. Kaliteli markalar tarafından imal edilen regülatörler, uzun yıllar boyunca sorunsuz kullanılabilmekte; olası arıza durumlarında tamiri de kolayca yapılabilmektedir.

Regülatör Çeşitleri

Regülatörlerin sağlamış olduğu yararlar, bu ürünlere duyulan gereksinimin artmasına neden olmuştur. Bu yüzden de farklı alanlardaki gereksinimleri karşılamak üzere, farklı regülatör modelleri geliştirilmiştir. Esasında regülatörlerin hepsi aynı işlemi yapıyor olsa da hız ve kapasite bakımından farklılıklar görülmektedir. Regülatör ürünlerinin çalışma mantığı oldukça basittir. Ancak çalışma prensibine göre regülatörler bazı sınıflandırmalara tabi tutulmaktadır. Bu çeşitlerin genel olarak üç başlık altında sıralamak mümkündür:

• Servo Regülatör: Regülatör çeşitleri arasında en yaygın kullanılan ürünlerden olan servo regülatörler; bir toroidal transformatör, bu transformatöre kumanda eden bir servo motor, yedek boost transformatör ve servo motor sürücüsü olmak üzere dört temel parçadan oluşmaktadır. Bu regülatörde yer alan servo motor, elektrik akımındaki düzensizliğin otomatik olarak tespit edilmesini ve düzeltilmesini sağlamaktadır. Otomatik olması nedeniyle kullanıldığı alanlarda büyük bir kolaylık sağlamaktadır. 200 Volt değerine inen akımı yükseltmek ve 250 Volt değerini aşan akımları indirmek için tercih edilen servo regülatörler, bu işlemi 2 ila 3 saniye arasında gerçekleştirmektedir. Trifaze ve monofaze olmak üzere iki farklı şekilde imal edilen servo regülatörler, regülatörün kullanım amacı önceden belirlenerek satın alınmalıdır. Ancak servo regülatörlerin aşırı hassas cihazlarda kullanılması tavsiye edilmemektedir.
• Statik Regülatör: Servo regülatör modelleri ile kıyaslandığında çok daha yüksek regülasyon hızına sahip olan statik regülatörlerde tüm regülasyon işlemleri mikroişlemciler tarafından yapılmaktadır. Hareketli ve bakım gerektiren herhangi bir parçası bulunmayan statik regülatörler, tamamen elektronik devrelerle tasarlanmıştır. Statik regülatörlerin hem düşürme ya da yükseltme yapabilecekleri aralık daha fazladır hem de saniyenin onda biri gibi kısa sürelerde işlem yapabilmektedir. Bu haliyle de hassas cihazlar için en uygun regülatör türü olarak gösterilmektedir. Ayrıca sahip olduğu elektronik koruma sistemleri sayesinde, anlık yaşanan düşme ve yükselmelere karşı da cihazların maksimum düzeyde korunmasını sağlamaktadır.
• Mikroişlemci Regülatörleri: Mikroişlemci regülatörleri, çalışma mantığı olarak servo regülatör modelleriyle büyük benzerlik göstermektedir. Ancak hem regülasyon hızı hem de hacim açısından servo regülatörlerde daha iyi bir konumdadır. Bunun nedeni, regülasyon işleminin regülatör içerisinde bulunan mikroişlemci tarafından yapılmasıdır. Şebekedeki değişimleri anlık olarak tespit eden ve anında regülasyon görevini yerine getiren mikroişlemci regülatör, aynı zamanda sahip olduğu dijital ekran üzerinden değişimlerin kolayca takip edilebilmesine de olanak tanımaktadır. Mikroişlemci regülatör modellerinin bir diğer avantajı da bilgisayarlara entegre edilebilmesidir. Bu sayede her zaman dijital ekran başında beklemeye gerek kalmadan, istenilen noktadan bilgisayar üzerinden akımı takip edebilmek mümkün hale gelmektedir.

Daha önce de belirtildiği gibi regülatörleri başlıca üç başlık altında değerlendirmek mümkündür. Ancak bazı kaynaklar, mikroişlemci regülatörleri ayrı bir tür olarak tanımlamak yerine, servomotor regülatörlerin bir türü olarak göstermektedir. Bu da regülatörlerin iki çeşit olduğu anlamına gelmektedir. Esasında her iki sınıflandırma da doğrudur. Mikroişlemci regülatörlerin ayrı bir sınıf olması ya da servo regülatörlerin bir türü olarak görülmesi, herhangi bir farklılık ifade etmemektedir. Regülatörler başlıca bu şekilde sınıflandırılmış olsalar da marka ve modele göre farklı sınıflandırmalar da bulunmaktadır. Diğer bir ifadeyle tüm servo motor regülatörler aynı özelliklere sahip değildir. Bazı regülatör modelleri daha kolay kullanım ve daha yüksek regülasyon oranı sunarken; bazılarında da tam tersi durumlar söz konusu olabilmektedir. Bu yüzden de regülatör seçimi yaparken markalar arasında kıyaslama yapmaya ve marka bilinirliği yüksek olan ürünleri seçmeye dikkat edilmelidir.

Regülatör Özellikleri

Temel görevleri şebekedeki elektrik akışını düzenlemek ve elektronik cihazların gereksinim duydukları seviyeye eşitlemek olan regülatörler, pek çok özelliğe sahiptir. Regülatör özellikleri, alınacak ürünün markası, modeli ve türüne göre değişiklik göstermektedir. Regülatörler açısından en dikkat çeken özelliklerden biri, regülasyon süresidir. Özellikle söz konusu hassas cihazlar olduğunda, regülasyonun milisaniye bazında yapılmasına gereklidir. Bu yüzden de regülatörlerin mikroişlemci barındırmasına ve tüm regülasyon işlemlerini anlık olarak yerine getirmesine dikkat edilmelidir. Bununla birlikte regülatörlerin güç aralıkları da büyük öneme sahiptir. Her regülatörün, her düzensiz akımı düzeltebilmesi söz konusu değildir. Güç aralığı, daha çok monofaze ve trifaze olmasıyla alakalıdır. Ancak marka ve modeller de güç aralıkları açısından farklı seçenekler sunabilmektedir. Regülatörün doğru güç aralığında olmaması, elektrikli cihazların güvenliğinin riske atılması anlamına gelmektedir. Bu yüzden de regülatör ürününe bağlanacak cihazlar ile regülatörün güç özelliklerinin uyumlu olması gereklidir.

Regülatör Kullanım Alanları

Sağlamış oldukları yararlardan dolayı regülatörlerin kullanım alanları her geçen gün genişlemektedir. Halihazırda da regülatörlerin çeşitli alanlarda kullanıldığını görmek mümkündür. Telekomünikasyon cihazları bu kullanım alanları arasında öncelikli bir yere sahiptir. İletişim hizmeti sunan firmalar açısından bir anlık kesintiler bile büyük problemler yaratabilmektedir. Kesintinin yanı sıra elektrik akımında meydana gelecek düzensizliklerin, son derece hassas olan telekomünikasyon cihazlarına zarar verme potansiyelleri de oldukça yüksektir. Bu tür sorunlarla karşılaşmamak adına telekomünikasyon firmalar tedbir olarak regülatör cihazlarına başvurmaktadır. Genellikle statik ya da mikroişlemci regülatör kullanan telekomünikasyon firmaları, elektrikten kaynaklanabilecek her türlü riske karşı kendilerini güvenceye almaktadır.

Regülatör kullanımının yaygın olduğu alanlar arasında televizyon ve radyo yayını yapan merkezler de yer almaktadır. Telekomünikasyon şirketlerinde olduğu gibi, radyo ve televizyon yayınlarında da küçük bir kesintiye bile tahammül edilmesi olanaksızdır. Üstelik elektrik akımının düzensizliği nedeniyle cihazların yanması ya da zarar görmesi de yayınların kesintiye uğraması gibi istenmeyen durumların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ayrıca yayın cihazlarının pahalı olması, istenmeyen bir akım düzensizliğinde büyük maddi zararların ortaya çıkmasına da kapı aralamaktadır. Bu yüzden de radyo ve televizyon yayını yapan merkezlerde de regülatör sürekli olarak kullanılan cihazlar arasında yer almaktadır.

Endüstriyel ısıtma ve soğutma sistemlerinde de regülatör kullanımı oldukça yaygındır. Soğuk hava depoları başta olmak üzere bu alanlarda da elektrik kesintisinin ya da akım düzensizliğinin yaratacağı problemler oldukça büyüktür. Özellikle büyük üretici firmaların ya da yüksek miktarda ürün depolayan firmaların soğutma ve ısıtma sistemlerinde meydana gelebilecek arızalar, depolarda bulunan ürünlerin zarar görmesine ve maddi olarak kayıp yaşanmasına neden olabilmektedir. Bu alanlarda elektrik akımının düşük gelmesi, soğutma sistemlerinin istenildiği kadar verimli çalışmamasına; fazla gelmesi de sistemlerin yanmasına yol açmaktadır. Bu yüzden de endüstriyel ısıtma ve soğutma hizmetleri sunan firmalar için de regülatör cihazları vazgeçilmez niteliğe sahiptir. Askeri istihbarat ve haberleşme sistemlerinde de regülatörler en önemli cihazlar arasında bulunmaktadır. Kara, hava ve deniz araçlarından alınan raporlar, uydulardan gelen görüntüler, erken uyarı ve ikaz sistemleri gibi askeri alanlarda elektrik büyük bir rol oynamaktadır. Bu alanlardan herhangi birinde yaşanabilecek elektrik arızaları, sınır güvenliğinin tehlikeye girmesine ya da beklenen bir tehdidin gerçekleşmesine yol açabilmektedir. Bu türden sorunlar ile yüz yüze gelmemek için ordu haberleşme ve istihbarat sistemlerinin bulunduğu alanlara mutlaka regülatörler yerleştirilmektedir.

Elektrik kesintisinin büyük problemler yaşatabileceği alanlardan biri de hastaneler ve özellikle de yoğun bakım üniteleridir. Bu ünitelerde tedavi gören bazı hastalar, solunum ve dolaşım desteği için makinelere gereksinim duymaktadır. Bu makineler ise elektrik enerjisi sayesinde görevlerini yerine getirebilmektedir. Elektrik akımının kısa süreli olarak yükselmesi, zaten hassas olan bu cihazların zarar görmesine ve hastaların hayatlarının risk altında kalmasına neden olabilmektedir. Düşük enerji ise makinelerin işlevlerini tam olarak yerine getirememesine ve dolayısıyla yine hastaların hayati tehlikelerinin artmasına yol açmaktadır. Ameliyathane ve yoğun bakım cihazlarının sorunsuz şekilde çalıştırılmaya devam edilebilmesi için bu alanlarda regülatör eksik edilmemektedir. Özellikle mikroişlemci regülatörler ile statik regülatörler, hastanelerde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Gemi kontrol sistemlerini de bu listeye eklemek mümkündür. Denizler ve okyanuslar ortasında büyük zorluklarla mücadele ederek ilerleyen gemiler, kontrol sistemlerini elektrik enerjisiyle çalıştırmaktadır. Bu sistemlerde yaşanabilecek herhangi bir arıza, deniz ya da okyanus ortasında savunmasız kalınmasına yol açmaktadır. Üstelik haberleşme olanaklarının da kısıtlı olmasından dolayı, büyük zorluklarla karşılaşılması söz konusudur. Gemilerde bulunan elektrikli sistemlerin her an güvende kalabilmesi ve oluşabilecek akım düzensizliğinden zarar görmemesi için hemen her gemide de regülatör bulunmaktadır. Yangın söndürme ve alarm sistemleri açısından da regülatörler büyük öneme sahiptir. Bu alarm sistemlerinin bir an devre dışı kalması, meydana gelebilecek kazaların önlenmesini engellemektedir. Özellikle endüstriyel binalarda, otellerde ya da çok katlı çalışma ofislerinde bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. Alarm sistemlerinin her an doğru elektrik enerjisiyle beslenebilmesi için regülatörlerden yararlanılmaktadır.

En Çok Regülatör Kullanılan Sektörler

Bahsedilen spesifik alanların yanı sıra sektör olarak da regülatör cihazlarının sık kullanıldığı yerler mevcuttur. Bu noktada ilk sırayı imalat sektörüne vermek daha doğrudur. Elektrik enerjisiyle çalışan çok sayıda makinenin bulunduğu imalat sektöründe, makinelerin bir anlık kesintiye uğraması aynı zamanda üretimin aksaması anlamına gelmektedir. Ayrıca makinelerde yaşanabilecek voltaj düşüklüklerinin ya da fazlalıklarının, hassas ve pahalı olan üretim cihazlarını arızalandırması da mümkündür. Her iki durumda da imalat yapan işletmenin maddi zarara uğraması söz konusudur.

Üretim potansiyelinin düşük olduğu imalathanelerde ya da atölyelerde çok yaygın olmasa da büyük üretim tesislerinde sürekli olarak regülatör kullanılmaktadır.

Bu noktada sağlık sektörünün de anılması gereklidir. Daha önce yalnızca hastanelerle sınırlı tutulmuş olsa da sağlık sektörünün çeşitli alanlarında da regülatör cihazları kullanılmaktadır. Görüntüleme hizmetlerinin sunulduğu merkezlerde ve test sonuçlarının analiz edildiği laboratuvarlarda regülatöre büyük gereksinim duyulmaktadır. Bu gibi alanlarda bulunan medikal cihazlar, oldukça pahalı ürünlerdir. Bir an gereğinden fazla elektrik akımına maruz kalmaları bu cihazların kullanım dışı kalmasına ve yanmasına neden olabilmektedir. Bu da oldukça pahalı bir sonuçtur. Bahsedilen olumsuzluklardan korunabilmek adına regülatörler sağlık sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü de regülatörlere olan ihtiyacın yüksek olduğu alanlar arasındadır. Hassas ve pahalı cihazların kullanıldığı bu sektörde, akımın sürekli olarak uygun düzeyde tutulması gereklidir. Özellikle veri toplama ve işleme merkezlerinde bu durum daha büyük önem kazanmaktadır. Olası bir akım düzensizliği, sunucuların büyük ölçüde zarar görmesine yol açabilmektedir. Bu durum yalnızca cihazların yanmasına değil, beraberinde mevcut verilerin de kaybolmasına neden olabilmektedir. Bahsedilen ihtimalin gerçekleşmesi, veri merkezinin ya da bağlı olduğu şirketin büyük maddi kayıplar yaşaması anlamına gelmektedir. Bu türden olumsuzluklarla yüzleşmemek için bilgi ve iletişim teknolojileri alanında da regülatör cihazlarına yer verilmektedir.

Regülatör Fiyatları

Günümüzde regülatör ürünlerine duyan gereksinimin her geçen gün artmaya başlamasına paralel olarak bu ürünlerin üretimi yapan pek çok firma bulunmaktadır. Bu firmaların her biri de çeşitli modellere sahiptir. Bu çeşitlilik, regülatör fiyatları konusunda net bir rakamdan söz edebilmeyi olanaksız hale getirmektedir. Zira her markanın üretmiş olduğu ürünler için belirlediği fiyat farklıdır. Ancak regülatör almayı düşünenler açısından bu çeşitlilik büyük bir avantajdır. Zira rekabetin yüksek olması ve firmaların farklı fiyat seçenekleri sunması, daha fazla olanak arasından seçim yapılmasını mümkün kılmaktadır. Bu durumda daha iyi regülatörlerin, daha uygun fiyatlarla satın alınabilmesi gibi bir fayda da mevcuttur.

Endüstriyel alanlar ya da ev ve ofisler için regülatör seçimi yaparken fiyat her zaman ikinci planda düşünülmelidir. Yalnızca fiyatının uygunluğu nedeniyle tercih edilen ürünlerin kısa vadede arıza yapmaları ve istenmeyen durumlara yol açmaları mümkündür. Bu yüzden de öncelikle alınacak regülatörün gereksinimleri karşılama potansiyelinin olmasına dikkat edilmelidir. Alınacak regülatörün güç değeri ile kullanılacağı cihazların güç gereksinimi arasında uyum olması önem taşımaktadır. Bununla birlikte cihazın hassaslığına bağlı olarak regülatörün türünün de doğru seçilmesi gereklidir. Daha hassas olan ve anlık düzensiz akımda bile zarar görebilen cihazlar için mutlaka hassas regülatörler tercih edilmelidir. Evlerde ya da hassas olmayan cihazların yer aldığı alanlarda bu denli hassas regülatörlere gereksinim yoktur.

Günümüzde internetin de yaygın hale gelmeye başlamasıyla birlikte, çok sayıda regülatör satıcısına tek bir noktadan ulaşabilmek mümkün hale gelmiştir. Bu olanak iyi değerlendirilmeli ve beklentileri karşılama potansiyeli bulunan regülatör modelleri iyi belirlenmelidir. Her zaman için fayda, fiyatın önünde düşünülmelidir. Daha sonra belirlenmiş olan aday regülatör çeşitleri arasından uygun fiyatlı olanların tercih edilmesi tavsiye edilmektedir. Ayrıca regülatör alırken fiyatının yanı sıra uygun ödeme koşullarının bulunmasına da özen gösterilmelidir.